Tytuł tego tekstu jest nieco mylący, jednak użyłem go ze względu na rozpowszechnienie tej nazwy w społeczeństwie. Ostrogi piętowe to, precyzyjnie ujmując, jedynie nazwa objawu radiologicznego występującego w schorzeniu poprawnie nazywanym - entezopatia rozcięgna podeszwowego.

Rozcięgno podeszwowe to szerokie pasmo tkanki łącznej, zbliżone budową do ścięgna, rozciągające się od kości piętowej do podstaw palców stopy. Rozcięgno jest bardzo istotną strukturą wzmacniającą stopę - działa jak cięciwa łuku zbudowanego z kości stopy. Umożliwia ono sprężystą pracę stopy, co jest niezbędne dla prawidłowego chodzenia. Schorzenia rozcięgna podeszwowego dotyczą głównie jego przyczepu do kości piętowej i polegają na zmianach zwyrodnieniowych i powolnym odrywaniu się rozcięgna od kości. W miejscu zmian zwyrodnieniowych powstaje sztywna blizna, która z czasem wapnieje tworząc ostrogi piętowe. Same ostrogi, jako zwapnienia nie dają bólu, jego źródłem są samo rozcięgno i otaczające je tkanki w których toczy się przewlekły stan zapalny. Entezopatia przyczepu występuje głównie po 40 roku życia, częściej dotyczy osób otyłych, cierpiących na choroby metaboliczne (jak cukrzyca, dna moczanowa, zaburzenia hormonalne) lub u osób z płaskostopiem. Typowe dolegliwości to ból pojawiający się w okolicy pięty przy rozpoczęciu chodzenia. Po rozruszaniu się dolegliwości nieco się zmniejszają, by ponownie nasilić się po dłuższym chodzeniu i przeciążeniu. Może wystąpić także bolesność uciskowa, zlokalizowana głównie od wewnętrznej strony pięty. Podstawą rozpoznania jest badanie USG, pokazujące uszkodzenie rozcięgna, zdjęcia rentgenowskie pokazują wyłącznie efekt choroby, czyli ostrogi, które w wielu przypadkach mogą występować u pacjentów nie odczuwających żadnych dolegliwości.

Podstawą leczenia jest fizjoterapia, polegająca na ćwiczeniach rozciągających rozcięgno oraz masażu przykurczonych tkanek stopy. Skuteczne bywają także niektóre metody fizykalne, jak terapia ultradźwiękami lub krioterapia, a także wkładki podpierające stopę. W celu stłumienia odczynowego procesu zapalnego stosować można doustne leki przeciwzapalne (zawsze po konsultacji z lekarzem!). W przypadku utrzymujących się dolegliwości można rozważyć terapię autogennymi czynnikami wzrostu, które można podać w uszkodzone miejsce pod kontrolą USG. Nie należy stosować zastrzyków sterydowych ponieważ, mimo ulgi jaką przynoszą, pogłębiają one uszkodzenie rozcięgna, hamując procesy naprawcze.

Autor: Lek. Mikołaj Wróbel